Gedik Hakkı
Ya bu gedik hakkı ne menem birşeymiş aradım taradım sonunda buldum. Siz uğraşmayın diye paylaşıyorum.
Özel örf ve adet hukukunda yer alan terimler bunlar;
1) Gedik=Örfü belde= Bir başkasına ait arsa üzerinde bina yapma, bugünkü üst hakkı diyebiliriz.
2) Zemin=Paftos= Başkasına ait arza üzerinde bağ kurma (üzüm bağı manasında "bağ")
Gelelim detay bilgilere. Detay bilgilerin kaynağı:
2) Zemin=Paftos= Başkasına ait arza üzerinde bağ kurma (üzüm bağı manasında "bağ")
Gelelim detay bilgilere. Detay bilgilerin kaynağı:
Medeni Kanun öncesi dönemde dönemde gayrimenkullerin Türklere ait olması sebeiyle gelen yabancılar gayrimenkul temininde zorluklarla karşılaşmışlar. Bunu ortadan kaldırmak amacıyla bu yabancılara arsa temini amacıyla şu yola başvurulmuş: arsaya ihtiyacı olan bir gayrimüslüm, arsası olan bir Türk’e müracaat ediyor. Arsanın değerinin yarısını peşin olarak ödüyor.ve her yıl da yer kirası adıyla bir ücret ödemeyi taahhüt ediyor. Türk de arsanın zilyetliğini gayrimüslüme teslim ediyor üzerinde bina yapması için. Arazi üzerine çift mülkiyet tesis edilmiş oluyor böylece. Türk Arsanın maliki olmaya devam ediyor. Bina arsa üzerinde mevcut oldukça, mülkiyete bağlı kullanma (usus), semerelerinden faydalanma (fructus) ve hakkın kötüye kullanılmasını önleme (abusus) hakları gayrimüslüme aittir. Bu sebeple bina sahibi bunları üçüncü kişilere devredebilir. Binanın 3. bir şahsa ferağ edilmesi halinde, gayrimüslüm arsa maliki türke yeni zilyetten arsa kıymetinin % 5’ini temin etmekle mükelleftir. Yani binayı inşa eden gayimüslim,binayı devralan kişinin, arsa maliki Türk’e, arsa bedelinin % 5’i oranında bir tutar ödeyeceğini taahhüt eder. Bu müesseseye örfü belde (gedik) denir.
Medeni Kanun’un kabulünden önce tapu kütüğü mevcut olmadığından, yukarıda bahsedilen örf ve adetlerin tescili sözkonusu değildi. Medeni Kanun’un kabülünden sonra bunlar tapu kütüğüne tescil edilmeye başlanmışlardır.
İlk başlarda zilyetliin devir ve intikalinde arsa malikinin rızası alınırdı. Sonraları asıl malikin onayı olmadan zilyetliğin devri mümkün olmuştur. Arazi üzerindeki binanın zamanla yıkılıp harap olması gibi nedenlerle gedik sona ermekte ve arazi de asıl malike avdet edilmektedir.
Gedik, bugünkü üst hakkına uymaktadır.
Tapuda bu gedikler tam olarak nasıl geçiyor detay alabilir miyiz? Ancak benim tahminim 5 inci maddenin ilk fıkrasına göre bunların tasfiye olması zorunluluğu bulunması. Sorun şu ki tasfiye sonrası mülkiyet kimde olacak? Tapuda gedikle ilgili müessede tam olarak neler yazdığını öğrenebilir misiniz?
Medeni Kanun’un kabulünden önce tapu kütüğü mevcut olmadığından, yukarıda bahsedilen örf ve adetlerin tescili sözkonusu değildi. Medeni Kanun’un kabülünden sonra bunlar tapu kütüğüne tescil edilmeye başlanmışlardır.
İlk başlarda zilyetliin devir ve intikalinde arsa malikinin rızası alınırdı. Sonraları asıl malikin onayı olmadan zilyetliğin devri mümkün olmuştur. Arazi üzerindeki binanın zamanla yıkılıp harap olması gibi nedenlerle gedik sona ermekte ve arazi de asıl malike avdet edilmektedir.
Gedik, bugünkü üst hakkına uymaktadır.
Tapuda bu gedikler tam olarak nasıl geçiyor detay alabilir miyiz? Ancak benim tahminim 5 inci maddenin ilk fıkrasına göre bunların tasfiye olması zorunluluğu bulunması. Sorun şu ki tasfiye sonrası mülkiyet kimde olacak? Tapuda gedikle ilgili müessede tam olarak neler yazdığını öğrenebilir misiniz?
Eskiden Rumların yaşağığı belli bölgelerde karşımıza çıkıyor bu husus. Bu sebeple de çok fazla kişi tarafından bilinmiyor.
Mevcut sala düzenlememizde İmar Kanun'un aşağıdaki maddesi var sadece.
Örfü Belde PaftosGeçici Madde 5 - Belediye hudutları ve mücavir sahaları içinde veya dışında bulunan gedik ve zeminler (örfü belde - patfos) tamamen yıkılıp yok olarak (müntafi ve münhedim) varlıklarını kaybedip, kaybettiklerine bakılmaksızın bu kanun hükümlerine göre tasfiye olunurlar.Tasfiye tabi tutulan taşınmaz mallardaki zemin hakları bedele çevrilmiştir.Zemin hakkı bedeli, ait olduğu taşınmaz mallardaki zemine ait son emlak vergi değerinin 1/5'dir. Bu şekilde belirlenecek zemin hakkı sahibi adına emaneten milli bir bankaya yatırılır. Müracaat edilmediği takdirde zemin sahibi lehine kanuni ipotek tesis edilir.Zemin hakkı bedelinin 1/4 ' peşin, bakiyesi en geç üç yıl içinde yıllık eşit taksitlerle ödenir ve bu bedele bankaca vadesiz mevduat faizi uygulanır. Peşin miktar ve taksitler 40.000 TL den az olamaz. Bu işlemlerden sonra tapu sicilinde gerekli terkin ve tashihler resen yapılır.Bankaya emaneten yatırılan veya ipotekle temin edilen zemin hakkı bedeli üzerindeki iddialar genel hükümlere tabidir.
İlgili Yargıtay kararları;
T.C. YARGITAY İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu ("YİBGK") E: 1944⁄41 K: 1947⁄17 T: 04.06.1947
YARGITAY 4. Hukuk Dairesi E. 1975/119 PAFTOS VE ÖRFÜ BELDE GEDİĞİ
YİBGK E. 1971/1 PAFTOS VE ÖRFÜ BELDE GEDİĞİ (Yıkılması ve Yok Olması Halinde Zeminin Sahiplerine Dönmesi )
YARGITAY 4. Hukuk Dairesi E. 1975/119 PAFTOS VE ÖRFÜ BELDE GEDİĞİ
YİBGK E. 1971/1 PAFTOS VE ÖRFÜ BELDE GEDİĞİ (Yıkılması ve Yok Olması Halinde Zeminin Sahiplerine Dönmesi )
Yorumlar